Inmiddels zijn we neergestreken in Voorthuizen, voor de laatste weken van ons verlof. Tijd voor een update.
Oostenrijk
Begin juni eindigde de laatste cursus in Engeland, waarover later meer. Daarna zijn we enkele weken op vakantie geweest naar de bergen. Dat was geweldig! Lekker kamperen met prachtig weer. Het was ook een voorrecht om daar een week met familie op te kunnen trekken.
Hoe zien onze plannen er nu verder uit?
Tot 22 augustus zullen we nog genieten van het ontmoeten van familie, vrienden en anderen. Verder zijn er nog heel wat praktishe zaken te regelen, bijvoorbeeld: een vervanging voor een gebroken bril, inentingen, updaten van verzekeringen en het inpakken van onze koffers.
Het goede nieuws over Jezus: O, dus jullie hebben al het slechte nieuws weggelaten!?
De laatste cursus in Engeland ging over ‘discourse’. Tijdens de cursus bespraken we een voorbeeld uit taal X. In deze taal worden bijvoeglijk naamwoorden (bijv. groen, snel, mooi, groot, vierkant, rond) alleen maar gebruikt om iets te onderscheiden, en niet om extra informatie over iets te geven. Dus als je in deze taal ‘een groene boom’ zegt, bedoel je vooral dat er ook nog andere bomen zijn die niet groen zijn, veel meer dan dat je gewoon zegt dat de boom waarover je het wilt hebben groen is.
Het vertaalteam van taal X gebruikte Spaanse Bijbelvertalingen als uitgangspunt. Spaans verschilt nogal van taal X: Spaans gebruikt bijvoeglijk naamwoorden juist wel om extra informatie te geven. Dit grote verschil tussen Spaans en taal X leidde tot allerlei problemen:
- Hoe vertaal je de woorden ‘het evangelie van Matteüs’? Een idee was: ‘Het goede nieuws over Jezus volgens Matteüs’. Maar de reactie was: ‘Aha, er is dus ook nog slecht nieuws over Jezus. Dat slechte nieuws heeft Matteüs zeker weggelaten!’
- En als er een Heilige Geest is, …dan is er ook een onheilige!
- Een ander voorbeeld, niet met een bijvoeglijk naamwoord, maar met een vergelijkbaar probleem: de woorden ‘God die redt’ klonken alsof er ook nog een God was die niet redt.
- En: ‘Dit is mijn Zoon van wie Ik houd’, wekte vooral de suggestie dat er ook nog een andere zoon is, één van wie God niet houdt…!
Dus moest het team een andere manier vinden om al deze zinnen te vertalen.
De laatste cursus in Engeland zat vol met voorbeelden als de bovenstaande. We (her)ontdekten hoe belangrijk het is dat vertalers, vertaaladviseurs en andere betrokkenen met elkaar heel goed begrijpen hoe een taal werkt: niet alleen de taal waarin de Bijbel wordt vertaald, maar ook de brontaal (Grieks) en de andere talen die in het vertaalproces een rol spelen (bijv. Spaans, Swahili, Engels, Nederlands, etc.)
We delen weer enkele dank- en gebedspunten:
- Dank voor de leraren in de Kabwa-taal, die al enkele honderden mensen hebben geleerd hoe Kabwa te lezen!
- De afronding van de spelling voor de Kabwa- en de Ikoma-taal komt steeds dichterbij (dit is nodig om het Nieuwe Testament te mogen uitgeven).
- Dank voor de heerlijke vakantie die we hadden en dat we weer veilig teruggekomen zijn in Nederland.
- Bid voor goede laatste weken van voorbereiding en afscheid.
The good news about Jesus: So you left out the bad news?!
In the last weeks in England I, Michiel, studied discourse. This term in itself is not that important, but the topics we discussed definitely were. I just mention one example from the course to give a picture.
The example came from the translation team in language X. In this language you use adjectives (e.g. green, quick, big, nice, narrow, beautiful) only to identify and distinguish between two or more things, rather than giving extra information about one thing. So if you say ‘a green tree’ in this language, you are actually saying that there is/are also (a) tree(s) that is/are not green, more than saying that the tree you are talking about is green.
Mismatches
This translation team had Spanish Bible translations as their starting point. Spanish is quite different from language X in the sense that it likes to use adjectives as a way to give more information. The translation team X ran into all sorts of trouble because of the mismatch between their language and Spanish as far as adjectives are concerned.
How would you translate the word ‘the gospel of Matthew’? One suggestion in language X was to say: ‘The good news about Jesus according to Matthew.’ But the reaction was: ‘Aha, so Matthew left out the bad news about Jesus and only selected the good news!’ Similar was the reaction to phrases like ‘holy Spirit’ and ‘the God who saves’. Apparently there is an unholy spirit and there is also a god who does not save!
Of course this is not what these phrases want to communicate. A different way had to be found to translate adjectives.
The discourse course in England was packed with challenges like this one, that show how important it is for translators, translation advisors and others involved to have a thorough understanding of how a language works, not only the language that the translation is in, but also the source language (Greek) and other languages involved in the process (be it Spanish, Swahili, English, Dutch, et cetera), in order to avoid mismatches.
Future plans
We got back to the Netherlands at the beginning of July, after a lovely holiday in Austria. We hope to use these last weeks in the Netherlands for meeting with family, friends and church and for practical stuff. On the 22nd of August we travel to Tanzania again, God willing.
Prayer and praise:
- Praise God for the enthusiasm of Kabwa teachers, who have already taught several hundreds of people how to read Kabwa!
- Big steps have been taken in the testing and finalizing of the orthography (spelling, spelling rules and alphabet) of Kabwa and Ikoma respectively. These are vital, as without a good orthography the New Testament cannot be printed.
- We have had a wonderful holiday and returned safely to the Netherlands!
- Please pray for these last weeks as we say goodbye and prepare to return to Musoma, Tanzania.