[Scroll down for English]
Je kent dat wel, die Belgenmoppen. Het draait er eigenlijk altijd om Belgen te kijk te zetten als nogal domme mensen. We menen het natuurlijk niet echt, maar het is een soort traditie geworden.
Ik moest aan die Belgenmoppen denken toen ik in Tanzania iets tegenkwam dat utani genoemd wordt. Simpel vertaald betekent het zoiets als ‘grappenmakerij’, maar achter dat woord gaat een cultureel verschijnsel schuil dat heel fascinerend is. Zie hier.
In Tanzania hebben veel bevolkingsgroepen een zogenaamde ‘utani relatie’ met elkaar. Dat betekent dat er onderling bepaalde grappen gemaakt en dingen gedaan kunnen worden, die in een andere omgeving niet acceptabel zouden zijn. Sterker nog, degenen die deze voor ons soms ronduit onbeschaamde en schokkende grappen en acties ondergaan, hebben geen keus dan ze goedmoedig en met een lach te accepteren!
Begrafenissen
De meest opvallende vorm hiervan kan je tegenkomen rond begrafenissen. Een persoon van bevolkingsgroep X komt naar een begrafenis van iemand uit bevolkingsgroep Y. Persoon X lacht en schreeuwt dat de overledene niet echt overleden is, maar slaapt. Soms danst ‘ie zelfs op de kist of gaat hij in het vers gegraven gat liggen. Iedereen weet en accepteert: die gaat pas weg als we hem een bepaald geldbedrag geven, of bijvoorbeeld een koe. (En dat geldbedrag geeft persoon X dan soms overigens weer terug als gift voor de kosten van de begrafenis.)
Persoon X lacht en schreeuwt dat de overledene niet echt overleden is, maar slaapt. Soms danst ‘ie zelfs op de kist of gaat hij in het vers gegraven gat liggen.
Hé, jij hebt je shirt verkeerd om, dan is ‘ie dus van mij!
Een ander voorbeeld van dit soort utani is dat sommige spullen in bepaalde situaties ‘afgepakt’ kunnen worden. Iemand van bevolkingsgroep A kan z’n shirt maar beter goed aantrekken, want als hij het binnenstebuiten aan heeft, kan iemand van bevolkingsgroep B het shirt opeisen!
Dit was het onderwerp dat ik tijdens de antropologie cursus hier in Engeland wat dieper heb bekeken. Wie heeft zo’n utani relatie met wie in de Mara-regio? En waarom? Wat zijn zoal gebruikelijke vormen van utani?
Een fascinerend onderwerp dat ook laat zien dat antropologie relevant is voor Bijbelvertaling. Want nu je het bovenstaande over utani hebt gelezen, hoe denk je dan dat het zou kunnen klinken als Jezus over het dochtertje van Jaïrus zegt dat zij niet dood is maar slaapt?
De Jezus Film in de Ikoma-taal is af! Voorafgaand aan de eerste vertoning werd er een dankdienst gehouden.
Eerste vertoning van de Jezus Film in Ikoma.
We delen weer enkele punten om voor te danken en bidden:
- Dank voor de leuke vrije week die we hadden en het bezoek dat we kregen!
- Dank voor de regen die valt in Tanzania. Bid dat er meer regen valt voor een goede oogst dit jaar.
- Dank dat de Jezus Film in de Ikoma-taal af is en dat sinds de eerste vertoning veel mensen de film hebben gezien.
- Bid voor het team in Musoma. Het regenseizoen brengt meer muggen, wat betekent, meer ziekte.
- Over drie weken hopen we onze studie en werk hier af te ronden en terug naar Nederland te gaan. Bid voor een goede afronding van onze tijd in Engeland en een veilige reis naar Nederland.
Koffiepauze met medestudenten
Een wandeling aan de Engelse kust
Dagje naar Oxford met ons bezoek
Anthropology
During the anthropology course I did in April, I looked at something called ‘utani’ (litt. ‘joking’), a phenomenon that means that people from certain people groups are allowed to make jokes about people from certain other people groups.
To a certain extent you might have encountered this phenomenon in your own context. Dutch people, for example, like to make fun of Belgians, normally with the aim of showing that Belgians are not as clever as Dutch people.
But it is not only verbal jokes that are allowed. ‘Utani’ often involves a whole spectrum of words, actions and behaviors that would be outright offensive and completely unacceptable in another context. And the surprising thing is: those who undergo this type of joking, have to accept it without complaining.
Funerals
The most obvious stage on which this ‘utani’ happens are funerals. A person from people group X arrives at a funeral of a person from people group Y, laughing and shouting that the deceased hasn’t really died. He or she is just sleeping. Sometimes this person from people group X might even dance on the coffin or go and lie down in the freshly dug grave.
Everybody knows and accepts that this person will only leave and let them get on with the funeral after s/he has been given a certain sum of money. (By the way, person X might then give this sum back as the contribution that his people group makes to the cost of this funeral.)
You have your T-shirt the wrong way around? Well, then it’s mine!
Another way in which this ‘utani’ can be expressed and experienced is that some goods can, in certain situations, be appropriated. If someone from people group A doesn’t wear his/her T-shirt properly (e.g. inside out), somebody from people group B is entitled to claim the T-shirt.
It is exactly this kind of behavior that I studied a little bit during the anthropology course, investigating questions like: Which people group is ‘doing utani’ with whom in the Mara region? And why? What are the ways in which ‘utani’ is being practiced in the Mara region (besides the examples mentioned above)? A fascinating subject that also shows that anthropology is relevant for Bible translation work. Now that you have read about utani, how do you think it can come across that Jesus says about the daughter of Jairus that she is only sleeping when she is actually dead.
Praise and prayer
- Thank God for the rain that has been falling in and around Tanzania lately! Pray for more rain.
- Praise Him for the nice break week we had in April and for the visitors we had.
- Pray for the team in Musoma. The rain brings more mosquito’s, which means more sickness as well.
- In three weeks we hope to finish up our studies and work here in England. Pray for a good last couple of weeks in England..